Afgelopen week presenteerde het CBS in een online sessie – naast de Monitor Brede Welvaart 2020 – de vierde Nederlandse SDG Rapportage. Deze jaarlijkse publicatie biedt inzicht in de bijdrage die Nederland levert aan het halen van de 17 Duurzaamheidsdoelen van de VN in 2030. Jan-Pieter Smits, senior statistisch onderzoeker en inhoudelijk projectleider van de monitor, concludeerde dat Nederland internationaal gezien het heel goed doet op SDG 1 (geen armoede), 10 (ongelijkheid verminderen) en 16 (vrede, justitie en sterke publieke diensten), maar dat de resultaten op SDG 7 (betaalbare en duurzame energie), 13 (klimaatactie) en 15 (leven op het land) verontrustend zijn. “De coronacrisis toont aan dat welvaart niet alleen een economische dimensie heeft en dat de SDGs allerminst vrijblijvend zijn”, zo hield hij de ruim 1.000 deelnemers voor.
Maatschappelijk middenveld meer dan Partos
Aansluitend besprak een aantal experts de perspectieven voor de komende tien jaar. Wat gaat goed en waar moeten we ons zorgen over maken? En welke invloed heeft de coronacrisis op de doelen die we onszelf voor 2030 hebben gesteld? Sandra Pellegrom, SDG-coördinator in Nederland, roemde het feit dat Nederland het enige land in de wereld is die alle geledingen in samenleving betrekt bij de rapportage. Alle geledingen? De Rijksoverheid vult 10 van de 36 rapportpagina’s; decentrale overheden, het bedrijfsleven en financiële instellingen, het maatschappelijk middenveld, de kennisinstellingen, de jongeren en de mensenrechten hebben ieder 3 pagina’s. Daarmee zijn naar mijn mening bepaald niet alle geledingen van onze maatschappij ‘gedekt’. Het is spijtig dat het maatschappelijk middenveld zo beperkt in de SDG-rapportage aan de orde komt. De ‘civil society’ is namelijk meer dan Partos en het Nederlands Jeugd Instituut, de twee maatschappelijke partijen die redactionele bijdragen hebben geleverd aan de rapportage. Ouderenorganisaties, vrouwenorganisaties, burgerinitiatieven, welzijnsinstellingen, zorginstellingen, culturele instellingen, sportorganisaties, natuurbeheerders, goede doelen, fondsen etc.: ze leveren allemaal een bijdrage aan de SDG’s.
Missiegedreven organisaties aan zet
Maar zijn ze zich daar wel van bewust? Hoe breng je daar verandering in? Partos stelt dat de Nederlandse overheid de voorloper is op het gebied van het betrekken van het maatschappelijk middenveld en het monitoren van de SDG’s. In het rapport zeggen ze daarover: “De huidige Nederlandse inzet is niet voldoende om de doelen in 2030 te bereiken en zowel de politiek, het bedrijfsleven als ook maatschappelijke partijen en burgers zullen kritisch moeten kijken naar eigen handelen. De SDG’s zijn in Nederland nog steeds onbekend en het maatschappelijk middenveld verwacht een grotere inzet van de overheid om hier verandering in te brengen, evenals een heldere visie met daadkracht om de SDG’s te behalen.” Dat de overheid zo’n bepalende actor is, doet naar mijn mening geen recht aan waartoe het maatschappelijk middenveld in staat is: missiegedreven organisaties die vrijwel per definitie hun steentje bijdragen aan de SDG’s. Organisaties die zijn opgericht om de samenleving beter, groener, socialer, mooier te maken. Maar dan moeten ze dat wel laten zien. De SDG’s bieden daarvoor een gemeenschappelijke taal, met duidelijke doelen die in 2030 behaald moeten zijn.
Private fondsen als aanjager
Daarnaast werd de vraag gesteld hoe we het behalen van de SDG’s moeten financieren? Minister Kaag gaf tijdens de presentatie aan dat het een kwestie van planning en lange termijn is: samen moeten we oplossingen vinden voor de financiering. Ook hier viel mij op dat daarbij wel overheden en bedrijven als partijen werden genoemd, maar niet bijvoorbeeld private fondsen. Zijn zij het niet die maatschappelijke vernieuwing stimuleren? Die innovatieve projecten van maatschappelijke organisaties en culturele instellingen mogelijk maken? En waarom laten zij dan nog zo weinig zien wat hun bijdrage is aan de SDG’s?
De kunst is nu vooral om de komende tien jaar samen te werken. Dat werd tijdens de presentatie van de SDG-rapportage ook meermaals benoemd: overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en burgers moeten sámen aan de slag. Wellicht kan de coronacrisis aanjager zijn om anders te gaan denken over de SDG’s. “Deze systemische shock moeten tot andere keuzes leiden. Denk klein, maar het wordt groot. Het moet”, zo liet minister Kaag weten.
De Vierde Nederlandse SDG Rapportage is te downloaden van de website van SDG Nederland >>>